Ondernemers hanteren bij het aangaan van een (koop) overeenkomst veelal zogeheten algemene voorwaarden. In deze algemene voorwaarden staan de regels en voorwaarden die een bedrijf standaard hanteert bij het aangaan van een overeenkomst. De voorwaarden kunnen onder andere zien op de betaling, garantie en klachtenprocedures, doch omvat veelal ook een beperking van eventuele aansprakelijkheid. Omdat het leerstuk van de algemene voorwaarden een groot aantal onderdelen omvat, wordt hierna slechts summier ingegaan op de eisen die aan algemene voorwaarden worden gesteld en de praktijk bij verschillende verwijzingen.
Algemene voorwaarden moeten voldoen aan wettelijke eisen. Deze wettelijke eisen houden in dat er geen onredelijke bepalingen in de algemene voorwaarden opgenomen mogen staan en verder dat de algemene voorwaarden in beginsel moeten worden overhandigd. Bij de beoordeling van de (on)redelijkheid van algemene voorwaarden geeft de wet een aantal criteria die daarbij kunnen worden betrokken. Deze criteria staan verwoord op de zogeheten zwarte en grijze lijst, welke lijsten in beginsel slechts van toepassing zijn indien uw wederpartij een consument betreft. Voornoemde lijsten gelden niet rechtstreeks bij overeenkomsten in het zakelijk verkeer. Alsdan is het aan de rechter zich nader uit te laten over de (on)redelijkheid van bepaalde in de algemene voorwaarden opgenomen bedingen. Wel laat de rechtspraktijk zien dat de rechter ook bij de beoordeling van algemene voorwaarden in het zakelijk verkeer, vaker aansluiting zoekt bij voormelde lijsten. Bij de opstelling van uw voorwaarden verdient het derhalve de voorkeur hiermee rekening te houden.
Zoals hiervoor reeds werd opgemerkt maken de algemene voorwaarden veelal deel uit van de overeenkomst. Daarbij kan de situatie zich voordoen dat beide contractspartijen gebruik maken van algemene voorwaarden. Welke algemene voorwaarden dan gelden, is niet altijd duidelijk. Immers, vaak omvatten beide algemene voorwaarden een beding inhoudende dat eventuele toepasselijkheid van de algemene voorwaarden van de wederpartij van de hand wordt gewezen. Welke voorwaarden gelden dan?
De wet geeft in deze aan dat de algemene voorwaarden waarnaar het eerst wordt verwezen van toepassing zijn, tenzij deze door de wederpartij uitdrukkelijk van de hand worden gewezen. Deze eerste verwijzing kan al plaatsvinden bij het verzoek om een prijsopgave en derhalve nog voordat partijen daadwerkelijk een overeenkomst zijn aangegaan. Derhalve kan ook voordat de ‘eigenlijke’ overeenkomst tot stand komt al een correcte verwijzing plaatshebben. Is dat ongewenst, dan dienen die voorwaarden uitdrukkelijk van de hand te worden gewezen.
De rechtspraktijk laat zien dat het hanteren van algemene voorwaarden de nodige haken en ogen met zich brengt. Laat u zich derhalve eens goed informeren over het al dan niet hanteren van algemene voorwaarden en over de wijze waarop u contracten vormgeeft.